Indicatoren en meetschalen
Het is belangrijk de competenties correct te formuleren, maar het is al even fundamenteel om ze met de juiste instrumenten te meten. Bovendien moeten we realistisch blijven: het is onmogelijk om alles te meten. De meting moet zinvol blijven.
Enerzijds is het van belang om elke competentie te beschrijven aan de hand van objectieve indicatoren, observeerbare gedragingen waarvan men kan afleiden of iemand de competentie al dan niet beheerst. Het zijn uiteindelijk deze indicatoren die gemeten zullen worden.
Anderzijds hebben we meetschalen nodig die toelaten om te bepalen in welke mate een competentie verworven is.
Er bestaan verschillende soorten schalen die je kan gebruiken om competenties te evalueren. De meest gebruikte zijn:
- Binaire schaal
Deze schaal is vrij duidelijk maar beperkt: 0 of 1, ofwel: de medewerker beschikt niet of wel over (de gedragsindicatoren van) een competentie. - Ordinale schaal
Vb. 1=doet het niet, 2=gemiddeld, 3=doet het goed,
4=is expert
Uiteraard is het van belang om de gekozen terminologie goed te omschrijven zodat iedere beoordelaar er hetzelfde onder verstaat - Numerieke schaal
Hier geeft de beoordelaar punten, vb. op 10 of op 100. Het spreekt vanzelf dat het hier moeilijker is om objectief te werk te gaan.
Bijvoorbeeld: de competentie 'de formaten veranderen van de aftapmachine'. Om een zinvolle meting te doen, moeten we de competentie opsplitsen. Sommige veranderingen vragen immers dat je de koppen van de aftapmachine kan veranderen, en dat vraagt kennis van mechanica.
Dit wordt dus:
- Kan alleen een eenvoudige formaatwijziging uitvoeren op de aftapmachine Ja/Neen
- Kan een formaatwijziging uitvoeren mét vervanging van de koppen Ja/Neen
Deze formulering van de meting geeft ons drie niveaus:
- de operator (beginneling) die geen formaatwijziging kan uitvoeren
- de operator die een "eenvoudige" formaatwijziging kan uitvoeren (zonder aanpassing van de kop)
- de operator ("expert") die een formaatwijziging kan uitvoeren waarvoor de koppen moeten worden aangepast
Deze meer verfijnde evaluatie heeft zin omdat ze toelaat na te denken over een te plannen opleiding. Ze maakt het ook mogelijk om teams te beheren. Als er een formaatwijziging moet worden uitgevoerd, moet je erover waken dat er minstens één operator is die deze competentie beheerst.
Er zijn nog andere meetschalen voor: de evolutieschaal, het magisch kwadrant, het gekleurde magisch kwadrant.